Informacja dla Pacjenta o żywieniu w okresie poszpitalnym
DIETA BOGATORESZTKOWA
Jest stosowana w zaparciach nawykowych, w postaci atonicznej oraz w zaburzeniach czynnościowych jelit.
Celem diety jest pobudzenie motoryki jelit, uregulowanie ich czynności bez stosowania środków farmakologicznych. Dieta jest modyfikacją żywienia racjonalnego, czyli diety podstawowej. Modyfikacja polega na zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego frakcji nierozpuszczalnych i płynów. Największy wpływ na odruchy defekacyjne mają otręby pszenne, gruboziarniste produkty zbożowe jak kasza gryczana, kasza jęczmienna, graham, pieczywo razowe, pieczywo chrupkie.
W diecie bogatoresztkowej ważną rolę odgrywają owoce suszone: śliwki, figi, rodzynki, a także papryka, buraki. Korzystne działanie na perystaltykę jelit mają miód, jogurt, kefir, kawa prawdziwa, woda gazowana. Poleca się także: masło, oliwę, oleje, surówki, siemię lniane, buliony, rosoły. Zalecane jest zwiększenie ilości płynów do ok. 2-2,5 litrów na dobę.
Potrawy mogą być przygotowywane różnymi metodami, podobnie jak w diecie podstawowej (dozwolone są wszystkie techniki sporządzania potraw).
O zaparciu mówimy wtedy, gdy defekacja występuje rzadziej niż raz na 3 dni i wymaga dużego wysiłku. Niemowlętom ze skłonnością do zaparć należy wcześniej wprowadzać soki owocowe, warzywne. Wskazane jest podawanie na czczo płynów: soków, wody przegotowanej, rumianku. W drugim półroczu życia dziecka można podawać przed śniadaniem wodę gotowaną z miodem o temperaturze pokojowej. Dla dzieci starszych cierpiących na zaparcia konieczne jest zwiększenie w diecie błonnika pokarmowego. Źródłem błonnika są przede wszystkim gruboziarniste produkty zbożowe. Dla dzieci powyżej 3 roku życia zaleca się podawać na czczo owoce jagodowe, poziomki, truskawki. Oprócz diety dobre efekty daje również ruch, gimnastyka, ćwiczenia zwieracza zewnętrznego odbytu, ćwiczenia relaksacji.
Przykład jadłospisu diety bogatoresztkowej ( dla osób dorosłych ) :
Na czczo - ½ szklanki wody przegotowanej, chłodnej z miodem.
I śniadanie - zupa mleczna z płatkami owsianymi, pieczywo razowej z masłem, ser twarogowy, pomidor, herbata owocowa.
II śniadanie - kawa zbożowa na mleku, pieczywo chrupkie z margaryną miękka i powidłami, pomarańcza.
Obiad - barszcz czerwony czysty w filiżance, gulasz wieprzowy, ziemniaki, surówka z sałaty lodowej z olejem.
Kolacja - galaretka z kurczaka, chleb graham z masłem, surówka z papryki, herbata z mięty.
Przed snem - siemię lniane z mlekiem.
Przykład jadłospisu diety bogatoresztkowej dla dziecka :
Na czczo - ½ szklanki wody przegotowanej z miodem.
I śniadanie - zupa mleczna z płatkami owsianymi, chleb gruboziarnisty z masłem, ser twarogowy, pomidor, herbata z cytryną.
II śniadanie – kanapka z szynką, sałatą i papryką, sok owocowy.
Obiad – zupa ogórkowa, zraz mielony, kasza gryczana, buraczki, kompot zw śliwek.
Podwieczorek – jogurt owocowy.
Kolacja - galaretka z kurczaka, chleb mieszany, kawa zbożowa na mleku, jabłko.
Bibliografia :
1. H.Ciborowska, A.Rudnicka, „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009
2. www.ncez.pl
|
Grupy produktów |
Produkty dozwolone |
Dozwolone w umiarkowanych ilościach |
Zabronione |
|
Napoje |
mleko 2% tłuszczu, jogurt, kefir, mleko ukwaszone, maślanka, serwatka, kawa zbożowa, soki owocowe, warzywne, napoje owocowomleczne, herbata owocowa, ziołowa, wody mineralne, woda przegotowana z miodem |
kawa naturalna, mleko pełne, jogurt tłusty, napary z ziół pobudzające pracę przewodu pokarmowego, słaba herbata |
napoje czekoladowe, mocna herbata, alkohol, zbyt kwaśne mleko, napar z czarnych suszonych jagód, wytrawne wino czerwone |
|
Pieczywo |
pieczywo z pełnego ziarna, bułki grahamki, pieczywo chrupkie, pumpernikiel |
pieczywo pszenne-jasne, chleb żytni, półcukiernicze |
pieczywo świeże |
|
Dodatki do pieczywa |
twaróg, chude wędliny drobiowe, chuda szynka, dżemy, marmolada, miód, serek sojowy, pasztet, pasztetowa, masło, margaryna miękka, ryby wędzone chude |
sery podpuszczkowe, salceson, ryby wędzone tłuste, śledzie, konserwy rybne |
wędliny bardzo tłuste, tłuste konserwy mięsa |
|
Zupy i sosy gorące |
zupy i sosy gorące mleczne, owocowe, jarzynowe, krupnik, zupy czyste na wywarach mięsnych, grzybowych |
z kaszy manny |
zupy z warzyw wzdymających, strączkowych, kapustnych, bardzo tłuste, zawiesiste, na wywarach kostnych, ryżowa, podprawiane mąką ziemniaczaną |
|
Dodatki do zup |
bułki, grzanki, kasze, ziemniaki, lane ciasto, kluski biszkoptowe, makaron, groszek ptysiowy |
soczewica |
ryż, krokiety z kapustą, groch, fasola |
|
Mięso, podroby, drób, ryby |
chude gatunki mięs: cielęcina, schab, królik, indyk, kurczak, gołąb, perliczka, sandacz, szczupak, karp, lin, flądra, dorsz, pstrąg, morszczuk, mintaj, makrela, sola, karmazyn, tuńczyk, sardynka, potrawy gotowane – pulpety, potrawki duszone, |
średnio tłuste gatunki mięs i mięsa krwiste: wieprzowina, wołowina, dziczyzna, wątroba, ozorki, nerki, serca, mózg, flaki, gęsi, kaczki, śledzie, halibut, łosoś, potrawy smażone z mięsa, drobiu i ryb |
bardzo tłuste gatunki mięs: wieprzowina, baranina, mięsa smażone w dużych ilościach |
|
Potrawy półmięsne i bezmięsne |
budynie z mięsa i kasz, z warzyw, makaron z mięsem, makaron z owocami, leniwe pierogi, pierogi z mięsem, z owocami, papryka faszerowana, kluski ziemniaczane, zapiekanki, naleśniki z mięsem, leczo, tarta jarzynowa, lasagne z mięsem i jarzynami |
racuchy, bliny, kluski kładzione, placki ziemniaczane |
potrawy z fasoli, grochu, z ryżu, z dodatkiem mąki ziemniaczanej i warzyw kapustnych |
|
Tłuszcze |
oleje zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe; słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, krokoszowy, oleje zawierające jednonienasycone kwasy tłuszczowe: rzepakowy, oliwa z oliwek, masło, margaryny miękkie - kubkowe |
łój, smalec, słonina, margaryny twarde, olej palmowy |
|
|
Warzywa |
świeże, mrożone, buraki, papryka, pomidory, marchew, dynia, szpinak, sałata, pietruszka, seler, rabarbar, warzywa w postaci soków, surówek, gotowane |
kalafior, kiszona kapusta, warzywa cebulowe: cebula, czosnek, pory, fasolka szparagowa, groszek zielony, ogórki kiszone |
suche nasiona roślin strączkowych, pozostałe warzywa kapustne, ogórki świeże |
|
Ziemniaki |
gotowane, pieczone |
Ziemniaki gotowane, pieczone smażone w dużej ilości tłuszczu: frytki, krążki, placki |
|
|
Owoce |
świeże, suszone, konserwowane, orzechy włoskie, laskowe, owoce w postaci surówek, soków, gotowane |
gruszki, orzechy solone, orzechy kokosowe, orzechy arachidowe |
czereśni |
|
Desery |
kompoty, galaretki owocowe, mleczne, musy, kremy, przeciery owocowe, suflety, sałatki owocowe, ciasta, ciasteczka biszkoptowe, keksy z dodatkiem otrąb |
ciasta tłuste z dużą ilością żółtek, z masami |
czekolada, kakao, batony, ciasta z dodatkiem kakao |
|
Przyprawy |
kwasek cytrynowy, pietruszka, jarzynka, kminek, majeranek, liść laurowy, ziele angielskie, sól do 5g/dobę, papryka słodka, pieprz ziołowy. |
ostra papryka, pieprz chili, musztarda (w dyspepsjach jelit jest zabroniona) |
ocet |
