Dieta łatwo strawna

25 marzec 2024

Informacja dla Pacjenta o żywieniu w okresie poszpitalnym

DIETA ŁATWO STRAWNA

Zastosowanie i cel diety:
Dieta łatwo strawna wskazana jest:
• w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit,
• w nadmiernej pobudliwości jelita grubego,
• w nowotworach przewodu pokarmowego,
• w wyrównanych chorobach nerek i dróg moczowych,
• w chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką,
• w zapalnych chorobach płuc i opłucnej o przebiegu ostrym,
• w przewlekłych chorobach układu oddechowego przebiegających z rozedmą,
• w zaburzeniach krążenia płucnego (zawał),
• w okresach rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych,
• dla chorych leżących, i których dochodzi do zaburzenia pracy przewodu pokarmowego,
• dla osób w wieku podeszłym.

Celem diety jest dostarczenie choremu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych oraz ograniczenie produktów i potraw ciężko strawnych.

Charakterystyka diety:
Dieta ta jest modyfikacją żywienia racjonalnego ludzi zdrowych. Podstawą tej diety jest ograniczenie, a nawet wykluczenie produktów i potraw tłustych, smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, długo zalegających w żołądku, wzdymających, ostro przyprawionych.
W diecie łatwo strawnej należy ograniczyć podaż błonnika pokarmowego, ale pewna ilość tego składnika jest potrzebna, gdyż wchłania on wodę, rozluźnia masy kałowe i wpływa na ich wydalanie.
Posiłki należy spożywać 4 – 5 razy w ciągu dnia, regularnie w określonych godzinach i niewielkich objętościach. Ostatni posiłek zaleca się najpóźniej 2 godziny przed snem.

Modyfikacja diety:
Dieta w zależności od masy pacjenta oraz choroby , w jakiej będzie stosowana, może ulec modyfikacji pod względem zawartości energii, składników pokarmowych albo produktów spożywczych.
W diecie stosowanej przy niedokwaśnym nieżycie żołądka ogranicza się płyny, aby nadmiernie nie rozcieńczać kwasu solnego i enzymów trawiennych, a także potrawy i pokarmy z większą ilością tłuszczu i cukru.
W stanach zapalnych jelit i towarzyszącej biegunce dieta powinna zawierać więcej białka a mniej błonnika pokarmowego, tłuszczu i węglowodanów w postaci cukru, miodu i dżemów. Produkty te wzmagają fermentację i nasilają biegunki.
Przy nietolerancji cukru mlecznego należy mleko zastąpić jego przetworami (serem twarogowym, jogurtem, kefirem) w produktach tych jest znacznie mniej laktozy.

Uwagi technologiczne:
Ważne jest aby potrawy były świeżo przyrządzone, nie przechowywane w lodówce- zmniejsza to możliwość zakażenia bakteryjnego posiłków.
Potrawy sporządza się metodą gotowania w wodzie, na parze, w naczyniach bez wody. Można stosować duszenie , obsmażając produkty bez tłuszczu na patelniach do smażenia beztłuszczowego, oraz pieczenia w folii przeźroczystej, w pergaminie w naczyniach ceramicznych, na ruszcie, w piekarniku lub opiekaczu elektrycznym.
Smażenie i pieczenie na tłuszczu jest całkowicie wykluczone. Potrawa nasiąknięta tłuszczem jest trudno strawna. Można jedynie smażyć jaja na parze, używając masła lub oleju.
Dozwolony tłuszcz to:
oleje słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, rzepakowy bezerukowy, oliwa z oliwek, masło, miękkie margaryny i słodka śmietanka. Tłuszcze zaleca się podawać do gotowych potraw na surowo.
Zupy i sosy zagęszcza się zawiesiną z mąki i mleka lub mąki i śmietanki. Do zaprawiania zup, sosów i warzyw nie stosuje się zasmażek. Warzywa podaje się z wody.
Posiłki powinny być doprawione łagodnymi przyprawami dozwolonymi w diecie, atrakcyjnie zestawione – aby pobudzały upośledzone łaknienie.

Przykładowy jadłospis
I Śniadanie - zbożowa z mlekiem, pieczywo mieszane, pasta z kurczaka i warzyw, powidła śliwkowe.
II Śniadanie - napój owocowy, bułka z masłem i serem twarogowym.
Obiad - żurek z grzankami, klopsy wołowe gotowane w sosie cytrynowym, ziemniaki puree, sałatka z pomidorów bez skórki, kompot przetarty z jabłek.
Podwieczorek - galaretka owocowa, herbatniki.
Kolacja - pierogi leniwe, sałatka z włoszczyzny z olejem, herbata ziołowa.

Bibliografia:
1. H. Ciborowska, A. Rudnicka, „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009
2. www.ncez.pl

Produkty i potrawy zalecane i przeciwwskazane

Produkty i potrawy	Zalecane	Zalecane w umiarkowanych ilościach	Przeciwwskazane
NAPOJE	Mleko z zawartością 2 % tłuszczu i mniej, kawa zbożowa z mlekiem, bawarka, słaba herbata, herbata owocowa, soki owocowe, warzywne, napoje mleczno- owocowe, wody niegazowane , jogurt niskotłuszczowy., kefir, maślanka.	Słaba kawa naturalna z mlekiem	Alkoholowe, mocne kakao, płynna czekolada, mocna kawa, mocna herbata, wody gazowane, pepsi, coca-cola.
PIECZYWO DODATKI DO PIECZYWA	Chleb pszenny, bułki, biszkopt. Masło, chudy twaróg, serek homogenizowany, mięso gotowane, chude wędliny, szynka, polędwica z drobiu.	Graham pszenny, pieczywo cukiernicze, drożdżowe, chrupki pszenne, pieczywo pszenne razowe z dodatkiem słonecznika i soi. Margaryna, tłusty twaróg, ser żółty z mniejszą il. tłuszczu, jaja, parówki cielęce, ryby wędzone.	Chleb żytni świeży, chleb razowy, pieczywo chrupkie żytnie, pieczywo z otrębami. Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kaszanka, pasztetowa, smalec, tłuste sery żółte, topione itp., ser „Feta” ser typu „Fromage”.
ZUPY I SOSY	Rosół jarski, jarzynowa, ziemniaczana, owocowa, krupnik, podprawiane zawiesiną z mąki i mleka, mleczne, sosy łagodne koperkowy, pomidorowy, potrawkowy, owocowe ze słodką śmietanką.	Chudy rosół z cielęciny, kalafiorowa, z ogórków kwaszonych, pieczarkowa, zaprawiane mąką i śmietaną, zaciągane żółtkiem.	Tłuste, zawiesiste, na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane śmietaną, pikantne, z warzyw kapustnych, strączkowych, mocne rosoły, buliony. Sosy: cebulowy, grzybowy.
DODATKI DO ZUP	Bułka, grzanki, kasza manna, jęczmienna, ryż, ziemniaki, lane ciasto, makaron nitki, kluski biszkoptowe	Kluski francuskie, groszek ptysiowy	Grube makarony, łazanki, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo.
MIĘSO, DRÓB, RYBY	Chuda cielęcina, młoda wołowina, królik, kurczak, indyk, chude ryby: dorsz, młody karp, pstrąg strumieniowy, sola, morszczuk, karmazyn, sandacz, flądra, lin, okoń, szczupak, mintaj. potrawy gotowane, pulpety, budynie, potrawki.	Wołowina, dziczyzna, chuda wieprzowina, ryby morskie : makrela, śledź, potrawy duszone bez obsmażania na tł., pieczone w folii .	Tłuste gatunki, wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, tłuste ryby: węgorz, tłusty karp, łosoś, sum, potrawy smażone z mięsa, drobiu i ryb, marynowane, wędzone.
TŁUSZCZE	Dodawane na surowo: olej sojowy, słonecznikowy, rzepakowy, oliwa z oliwek, masło.	Margaryny miękkie z wymienionych obok olejów, śmietanka.	Smalec, słonina, boczek, margaryny twarde ( w kostce).
WARZYWA	Młode: marchew, dynia, kabaczki, pietruszka, patisony. Seler, pomidory bez skórki, potrawy gotowane z wody, podprawiane zawiesinami , oprószane, surowe soki. Ziemniaki – gotowane, pieczone	Szpinak, rabarbar, kalafior, brokuł, fasolka szparagowa, groszek zielony, sałata zielona, drobno starta surówka z marchwi, selera itd.	Warzywa kapustne, cebula, czosnek, pory, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, kalarepa w postaci grubo startych surówek, sałata z majonezem, warzywa marynowane, solone. Ziemniaki- smażone, frytki, placki ziemniaczane
OWOCE	Dojrzałe soczyste: jagodowe i winogrona bez pestek w postaci przecierów, cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany, jabłka.	Wiśnie, śliwki, śliwki suszone – namoczone przetarte- przy zaparciach, kiwi , melon.	Gruszki, daktyle, czereśnie, kawon, owoce marynowane.
DESERY	Kisiele, budynie, galaretki owocowe, mleczne, kompoty, musy, bezy, suflety, soki owocowe, przeciery owocowe.	Kremy i ciasta z małą ilością tłuszczu i jaj.	Tłuste ciasta, torty, czekolada, batony, lody, chałwa, słodycze zawierające kakao , orzechy.
PRZYPRAWY	Sok z cytryny, cukier, pietruszka, zielony koper, majeranek, rzeżucha, melisa.	Ocet winny, sól, pieprz ziołowy, papryka słodka, estragon, bazylia, tymianek.	Ostre: ocet, pieprz, papryka, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa.