Informacja dla Pacjenta o żywieniu w okresie poszpitalnym
DIETA ŁATWOSTRAWNA Z OGRANICZENIEM TŁUSZCZU
Zastosowanie: Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu wskazana jest:
• w przewlekłym zapaleniu i kamicy pęcherzyka żółciowego oraz dróg żółciowych,
• w chorobach miąższu wątroby – przewlekłym zapaleniu wątroby, marskości wątroby,
• w przewlekłym zapaleniu trzustki,
• we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego – w okresie zaostrzenia choroby,
• przy stomii.
Cel diety. Ochrona wymienionych narządów przez zmniejszenie ich aktywności wydzielniczej, dostarczenie wszystkich niezbędnych składników pokarmowych i tym samym poprawieniu czynności narządów.
Charakterystyka diety.
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu jest modyfikacją diety łatwo strawnej . Modyfikacja ta polega na zmniejszeniu produktów będących źródłem tłuszczu zwierzęcego oraz obfitujących w cholesterol. Ogranicza się również ilość błonnika – produkty zbożowe gruboziarniste są wykluczone.
W jadłospisie należy uwzględnić produkty bogate w witaminę C, która wpływa na układ immunologiczny, pobudzając go do wytwarzania przeciwciał zwalczających stan zapalny. Posiłki podaje się w małych objętościach, o umiarkowanej temperaturze 5 razy w ciągu dnia.
|
Produkty i potrawy |
Zalecane |
W umiarkowanych ilościach |
Przeciwwskazane |
|
NAPOJE |
Mleko, kefir i jogurt 1,5 – 0,5 % tłuszczu, maślanka 0, 5 % tłuszczu, serwatka, kawa zbożowa z mlekiem z niską zawartością tłuszczu, herbata z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, soki owocowe i warzywne, napoje mleczno – owocowe, mleczno – warzywne, wody niegazowane. |
Mleko z zawartością 2 % tłuszczu |
Alkoholowe, kakao, płynna czekolada, kawa naturalna, mocna herbata, mleko pełnotłuste, kefir pełnotłuste, jogurt pełnotłusty, wody gazowane, pepsi, cola. |
|
PIECZYWO |
Chleb pszenny- jasny i czerstwy, bułki, pieczywo półcukiernicze, biszkopty na białkach, suchary. |
Pieczywo drożdżowe- cukiernicze. |
Chleb świeży, chleb żytni, chleb razowy, graham pszenny, pieczywo chrupkie, pieczywo pszenne i razowe z dodatkiem słonecznika, soi, pieczywo z otrębami, pieczywo cukiernicze z dodatkiem tłuszczu, biszkopty na całych jajach. |
|
DODATKI DO PIECZYWA |
Chudy twaróg (jeśli pacjent toleruje), chuda szynka, polędwica, polędwica z drobiu, mięso gotowane, ścięte białko jaja, dżemy bez pestek, marmolada, miód. |
Masło, margaryny miękkie, parówki cielęce, chude wędliny. |
Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kaszanka, pasztetowa, smalec, boczek, tłuste sery dojrzewające, ser topiony, ser „Feta” , ser typu „Fromage „, dżemy z pestkami, jaja gotowane, jajecznica z całych jaj, margaryny twarde, masło w większych ilościach. |
|
ZUPY I SOSY GORĄCE |
Rosół jarski, jarzynowe, ziemniaczane, przetarte owocowe, krupnik, podprawiane zawiesiną z maki i mleka, mleczne. Sosy łagodne : warzywne, owocowe, zagęszczone zawiesiną z maki i mleka, mleczne na mleku odtłuszczonym. |
Chudy rosół z cielęciny. |
Tłuste, zawiesiste, na wywarach mięsnych, kostnych i grzybowych. Zasmażane, zaprawiane śmietaną, pikantne, z warzyw kapustnych, strączkowych, ogórków, esencjonalne rosoły, buliony zaciągane żółtkiem. Sosy ostre: chrzanowy, musztardowy, grecki i śmietanowy. |
|
DODATKI DO ZUP |
Bułka, grzanki, kasza manna, jęczmienna, ryż, ziemniaki, lane ciasto na białkach, makaron nitki niskojajeczny, kluski biszkoptowe na białkach. |
Groszek ptysiowy bez żółtek. |
Kluski francuskie, kluski kładzione, groszek ptysiowy na całych jajach, grube makarony, łazanki, nasiona roślin strączkowych, jaja. |
|
MIĘSO DRÓB RYBY |
Chuda cielęcina, młoda wołowina, królik, indyk, kurczak, dorsz, pstrąg strumieniowy, sola, mintaj , płoć, halibut biały, morszczuk, sandacz, fladra, szczupak, płastuga, okoń, lin. Potrawy gotowane, pulpety, budynie, potrawki. |
Wołowina, chudy schab, ozory, serca, młody karp, leszcz, makrela , karmazyn. Potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu, pieczone w rękawie foliowym lub pergaminie. |
Tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna, flaki, mózg, wątroba. Tłuste ryby: węgorz, tłusty karp, łosoś, sum, tołpyga, halibut niebieski, śledzie, sardynka, pikling, potrawy smażone, marynowane, wędzone. |
|
Produkty i potrawy |
Zalecane |
W umiarkowanych ilościach |
Przeciwwskazane |
|
POTRAWY PÓŁMIĘSNE I BEZMIĘSNE |
Budynie z kasz: jęczmiennej, manny, krakowskiej, kukurydzianej, warzyw, makaron nitki bez bez żółtek i mięsa, risotto, leniwe pierogi na białkach, kluski biszkoptowe na białkach. |
Zapiekanki z drobnych kasz i mięsa, makaron nitki z mięsem. |
Pierogi, knedle, naleśniki z mięsem, wszystkie potrawy smażone na tłuszczu: placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety, bigos, fasolka po bretońsku. |
|
TŁUSZCZE |
Oleje: słonecznikowy, sojowy, rzepakowy bezerukowy, oliwa z oliwek, masło miękkie margaryny. |
Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcze kuchenne. |
|
|
WARZYWA |
Młode soczyste: marchew, dynia, kabaczek, pietruszka, patisony, seler, pomidory bez skórki. Potrawy gotowane, przetarte lub rozdrobnione, z wody, podprawiane zawiesinami, oprószane, surowe soki. |
Szpinak, rabarbar, buraki, czarna rzodkiew, sałata inspektowa, drobno starta surówka z marchewki, selera. |
Warzywa kapustne, cebula, czosnek, pory, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, kalarepa, fasolka szparagowa, groszek zielony, warzywa w postaci surówek, z majonezem, musztardą. Warzywa marynowane, solone. |
|
ZIEMNIAKI |
Gotowane, puree z mlekiem |
Gotowane w całości, pieczone w całości. |
Smażone z tłuszczem: frytki, krążki, chipsy. |
|
OWOCE |
Dojrzałe , soczyste: jagodowe, winogrona , bez pestek ( w postaci przecierów), cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone i gotowane. |
Kiwi, melon, wiśnie, śliwki. |
Gruszki, daktyle, czereśnie, figi, kawon, owoce marynowane. |
|
DESERY |
Kisiele, budynie, galaretki owocowe, mleczne na mleku odtłuszczonym, kompoty przetarte, bezy, suflety, soki owocowe, przeciery owocowe. |
Ciastka z małą ilością tłuszczu i jaj. |
Tłuste ciasta, torty, desery z używkami, czekolada, batony, lody, chałwa, słodycze zawierające kakao, orzechy. |
|
PRZYPRAWY |
Łagodne: sok z cytryny, kwasek cytrynowy, zielona pietruszka, koperek, rzeżucha, melisa, cynamon, majeranek, wanilia. |
Ocet winny, sól, jarzynka, vegeta, słodka papryka, estragon, bazylia, tymianek, kminek. |
Ostre : ocet, pieprz, papryka ostra, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa, gorczyca. |
Uwagi technologiczne:
Technologia wykonania jest taka sama jak w diecie łatwo strawnej. Z uwagi na ograniczenie tłuszczu (oraz cholesterolu w diecie stosowanej w chorobach pęcherzyka żółciowego ) do potraw, których podstawę stanowią jaja, należy dodać tylko białko, najkorzystniej w postaci ubitej piany.
Warzywa i owoce podaje się gotowane i rozdrobnione, w postaci soków i przecierów. Zupy sporządza się na wywarach jarzynowych. Warzywa, zupy i sosy podprawia się zawiesiną z mąki i mleka. Dozwolony tłuszcz dodaje się w postaci surowej do gotowych potraw.
Przykładowy jadłospis
I śniadanie - kawa zbożowa z mlekiem (1, 5 %), pieczywo pszenne z masłem lub miękką margaryną, szynka lub polędwica drobiowa, jabłko pieczone.
II śniadanie - bułka z chudym serem twarogowym, napój pomidorowy.
Obiad - zupa selerowa z grzankami, budyń cielęcy, sos koperkowy, ziemniaki puree, buraczki, kompot przetarty.
Podwieczorek - galaretka mleczna, biszkopt na białkach.
Kolacja - risotto z ryżu i warzyw, napój owocowy lub herbata z cytryną.
Bibliografia :
1. H.Ciborowska, A.Rudnicka, „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009
2. www.ncez.pl
