Informacja dla Pacjenta o żywieniu w okresie poszpitalnym
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO
Zastosowanie i cel diety.
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego ma zastosowanie:
• w chorobie wrzodowej, żołądka i dwunastnicy,
• w przewlekłym nadkwaśnym nieżycie żołądka,
• w refluksie żołądkowo – przełykowym ( w wyniku zwiększonego wydzielania kwasu solnego do przełyku, nasilając objawy refluksu),
• w dyspepsjach czynnościowych żołądka ( dolegliwości niemających podłoża zmian organicznych ).
Zadaniem diety jest:
• dostarczenie pacjentowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych,
• ograniczenie produktów i potraw pobudzających wydzielanie kwasu solnego,
• neutralizowanie soku żołądkowego,
• niedrażnienie chemiczne, mechaniczne, termiczne błony śluzowej żołądka.
Zalecenia przydatne w terapii choroby wrzodowej:
• unikanie kawy i alkoholu,
• spożywanie ostatniego posiłku nie później niż 2 godziny przed snem
• unikanie wszystkich produktów i potraw indywidualnie źle tolerowanych.
Potrawy i produkty mogące pobudzać wydzielanie soku żołądkowego, które należy wyeliminować z jadłospisu, to:
• potrawy smażone
• potrawy pieczone
• potrawy ostro przyprawione
• sosy przyrządzane na zasmażkach
• esencjonalne wywary z mięs lub kości
• esencjonalne wywary z warzyw i grzybów
• galarety z mięsa i z ryb, konserwy mięsne i rybne
• kawa naturalna i mocna herbata,
• produkty marynowane
• alkohol
Uwagi technologiczne: Potrawy przyrządza się metodą gotowania w wodzie, na parze, w kombiwarach lub duszenia bez obsmażania na tłuszczu. Tłuszcz dodaje się do gotowych potraw. Zupy i sosy podprawia się zawiesina z mąki i śmietanki lub maki i mleka. Zastosowanie w diecie będą miały zupy przecierane. Warzywa i owoce należy podawać gotowane w postaci rozdrobnionej(zmniejszenie ilości błonnika). Soki owocowo-warzywne powinny być rozcieńczone, najlepiej mlekiem. Niewskazane są ciasta zarabiane na stolnicy (oprócz makaronu nitki) oraz potrawy smażone i pieczone w sposób tradycyjny.
Zalecenia dietetyczne dotyczące stylu życia w chorobie wrzodowej
• regularne, częste jedzenie posiłków – około 5 razy dziennie;
• unikanie spożycia soli kuchennej i ostrych przypraw;
• unikanie potraw smażonych;
• unikanie produktów działających wzdymając – np. suchych nasion roślin strączkowych;
• zaniechanie palenia tytoniu, które może utrudniać leczenie;
• zaprzestanie spożywania alkoholu.
Produkty i potrawy |
Zalecane |
W umiarkowanych ilościach |
Przeciwwskazane |
NAPOJE |
Mleko słodkie, mleko zsiadłe nieprzekwaszone, jogurt, kawa zbożowa z mlekiem, słaba herbata z mlekiem , soki , napoje mleczno – owocowe, mleczno – warzywne, wody niegazowane. |
Słaba herbata, soki owocowe, warzywne, herbata ziołowa, herbata owocowa. |
Płynna czekolada, kakao, mocna herbata, kawa naturalna, wszystkie napoje alkoholowe, napoje gazowane, kwaśne przetwory mleczne, maślanka, kumys. |
PIECZYWO |
Pszenne, jasne , czerstwe, biszkopty, pieczywo półcukiernicze, drożdżowe. |
Pieczywo cukiernicze. |
Wszystkie pieczywa świeże, żytnie, razowe, pieczywo chrupkie, pszenno – razowe. |
DODATKI DO PIECZYWA |
Masło, twarożek, serki homogenizowane, jaja na miękko, jajecznica na parze, pata z cielęciny, drobiu. |
Margaryna miękka, miód, marmolada, chude wędliny: szynka, polędwica, drobiowe, parówki cielęce, łagodny ser podpuszczkowy, pasztet domowy. |
Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kaszanka, pasztetowa, smalec, pikantne sery dojrzewające żółte i topione, sery typu „Feta”, dżemy, jaja na twardo. |
Produkty i potrawy |
Zalecane |
W umiarkowanych ilościach |
Przeciwwskazane |
ZUPY I SOSY GORĄCE |
Rosół jarski, mleczne, krupniki z dozwolonych kasz, owocowe rozcieńczone, ziemniaczana, warzywne z dozwolonych warzyw, przecierane, zaprawiane maką z masłem, zawiesiną z mąki i mleka, maki i śmietanki, zaciągane żółtkiem, sosy łagodne, ze słodkiej śmietanki, koperkowy, potrawkowy, pomidorowy, pietruszkowy, owocowe. |
Owocowe nierozcieńczone, chudy rosół z cielęciny, na esencjonalnych wywarach jarzynowych. |
Tłuste, zawiesiste, na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane kwaśną śmietaną, pikantne, z warzyw kapustnych, roślin strączkowych, cebulowa, porowa, rosoły, buliony, zupy w proszku, sosy ostre, pikantne, zasmażane, : grzybowy, musztardowy, chrzanowy, cebulowy. |
DODATKI DO ZUP |
Bułka, grzanki, lane ciasto, kluski biszkoptowe, kluski francuskie, makaron nitki, kasza manna, kasza jęczmienna, ryż, ziemniaki puree. |
Ziemniaki w całości, groszek ptysiowy. |
Grube kasze, makarony zarabiane na stolnicy, kluski kładzione, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo. |
MIĘSO DRÓB RYBY |
Chude : cielęcina, królik, kurczak, indyk, chude ryby: dorsz, sola, płastuga, szczupak, morszczuk, mintaj, sandacz, pstrąg strumieniowy, lin, okoń , fladra. Potrawy gotowane: pulpety, budynie, potrawki. |
karp, makrela, leszcz, sardynka. Potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu, pieczone w rękawie lub w folii aluminiowej. |
Tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna. Tłuste ryby: węgorz, łosoś, tołpyga, nototenia, halibut niebieski, troć, pikling, szproty. Potrawy marnowane, wędzone, smażone, pieczone. |
POTRAWY PÓŁMIĘSNE i BEZMIĘSNE |
Budynie z drobnych kasz, warzyw, mięsa, makaron nitki z mięsem, risotto, leniwe pierogi, kluski biszkoptowe, kluski francuskie. |
Zapiekanki z kasz, warzyw i mięsa, kluski z ziemniaków i sera. |
Wszystkie potrawy smażone na tłuszczu np.: placki ziemniaczana, bliny, kotlety, krokiety, bigos, fasolka po bretońsku. |
TŁUSZCZE |
Dodawane na surowo: masło, śmietanka, oleje : sojowy, rzepakowy bezerukowy, słonecznikowy, kukurydziany, oliwa z oliwek. |
Margaryny miękkie, lekko kwaśna śmietana. |
Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde w kostkach, kwaśna śmietana. |
WARZYWA ZIEMNIAKI |
Młode, soczyste, gotowane: marchew, dynia, buraki, szpinak, oprószane maką, z wody, z masłem. Gotowane, w postaci puree. |
Kalafior, brokuły, fasolka szparagowa, groszek zielony, seler, sałata zielona, pomidory bez skórki. Pieczone, gotowane i podane w całości. |
Kapusta, cebula, czosnek, pory, papryka, nasiona roślin strączkowych, ogórki, rzodkiewka, rabarbar, szczaw, kukurydza, grzyby, warzywa zasmażane, sałatki z majonezem i musztardą, warzywa marynowane, solone. Smażone, frytki, placki. |
OWOCE |
Dojrzałe, soczyste, bez skórki i pestek, niekwaśne. |
Czereśnie, gruszki, agrest, wiśnie, śliwki, kawon, orzechy, owoce suszone, owoce marynowane. |
|
DESERY |
Kompoty z dozwolonych owoców – przetarte, galaretki, kisiele, mus z pieczonego jabłka, budynie i kisiele mleczne, desery mało słodzone. |
Kremy. |
Torty, ciasta z masami, orzechami, kakao, czekolada, batony, chałwa. |
PRZYPRAWY |
Bardzo łagodne : cukier, wanilia, sok z cytryny, zielona pietruszka, oper, cynamon. |
Melisa, sól. |
Ocet, pieprz, musztarda, papryka ostra, chrzan, maggi, kostki bulionowe, ziele angielskie, liść laurowy. |
Przykładowy jadłospis:
I Śniadanie - herbata, bułka pszenna z masłem, jajecznica na parze, jabłko pieczone – przecier.
II Śniadanie - bułka z masłem, powidła.
Obiad - zupa koperkowa z grysikiem, pulpet cielęcy, marchewka puree, ziemniaki puree, kompot z przetartych owoców jagodowych.
Podwieczorek - kisiel owocowy.
Kolacja - kawa zbożowa, pieczywo pszenne z masłem, polędwica drobiowa, drobno starta sałatka z włoszczyzny lub pomidor bez skórki.
Bibliografia : 1. H. Ciborowska, A. Rudnicka, „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009
2. www.ncez.pl